گیربکس و همه چیز درباره آن

گیربکس چیست؟

گیربکس ، یک سیستم مکانیکی است که در خودروها و دستگاه‌های مختلف برای تغییر سرعت و گشتاور موتور استفاده می‌شود. هدف اصلی گیربکس، تطبیق سرعت چرخ‌ها با سرعت موتور و ایجاد نسبت مناسب بین آنها می‌باشد. ماشین شامل یک منبع نیرو و یک سامانه انتقال قدرت است که کاربرد خاصی از توان را فراهم می‌ کند. گیربکس میزان معینی از گشتاور تولیدی توسط قوای محرکه را از طریق کلاچ به چرخ‌ها منتقل کرده و جزئی از سیستم انتقال قدرت محسوب می‌شود. گیربکس یا جعبه دنده خودرو دارای ۴ یا ۵ دنده برای حرکت رو به جلو و معمولاً یک دنده برای حرکت به عقب و موقعیت بی‌طرف می‌باشد، امروزه از گیربکس‌های ۶ و ۷ سرعته خودکار و دستی در خودروهای نسل جدید استفاده می‌شود. همچنین، با تغییر دنده‌ها، راننده می‌تواند سرعت خروجی را بهتر کنترل کند و با نیازهای مختلف رانندگی سازگار شود.

وظیفه گیربکس چیست؟

اصلی‌ترین وظیفه گیربکس ایجاد تعادل میان سرعت و نیرو است. این موضوع بدین معنی است که یک جعبه دنده باید بتواند در سربالایی‌ها نیروی کافی و مناسب خودرو را فراهم کند و در مسیرهای صاف و هموار همچون اتوبان‌ها و بزرگراه‌ها سرعت بالا مورد نیاز را تامین کند. چنین فرآیندی بدون انتخاب دنده مناسب در گیربکس میسر نمی‌شود. درواقع گیربکس به راننده اجازه می دهد تا خودرو را با سرعت‌های مختلف در شرایط متفاوت کنترل کند.

گیربکس در کنار این وظیفه کارهای دیگری نیز انجام میدهد:

تنظیم جهت حرکت خودرو: به کمک گیربکس می‌توان جهت حرکت خودرو را به جلو و عقب کنترل کرد و به خودرو قدرت حرکت معکوس داد.

کار کردن موتور بدون حرکت خودرو: گاهی لازم است که موتور خودرو فعال باشد اما حرکتی صورت نگیرد. در این موارد به کمک گیربکس می توان انتقال نیرو موتور به چرخ ها را متوقف و این امکان را فراهم کرد.

انواع گیربکس:

گیربکس‌ها را به طور کلی به سه دسته اتوماتیک، نیمه اتوماتیک و دستی تقسیم می‌کنند. و شاید بتوان ادعا کرد که این روزها گیربکس ‌های اتوماتیک محبوبیت بیشتری دارند. البته هنوز هم گیربکس‌های دستی در بین طرفداران دنیای‌ خودرو جایگاه خاص خود را داشته و در واقع بسیاری معتقدند یک راننده واقعی هرگز به سراغ گیربکس اتوماتیک نمی‌رود.

انواع گیربکس دستی :  

گیربکس Be : این گیربکس بیشترین فراوانی را در ودرو های ایرانی دارد . در ساخت سمند و انواع پژو از گیربکس دستی Be استفاده شده است.

گیربکس MA : این نوع گیربکس نیز در ساخت برخی از خودروها کاربرد دارد.

گیربکس MT6 : یکی از انواع گیربکس خودرو است که مصرف سوخت پایین یکی از ویژگی های این نوع گیربکس است. از این نوع گیربکس در ساخت خودرو هایی مانند دنا پلاس رانا پلاس و پژو 207 استفاده میشود.

انواع گیربکس اتوماتیک :

 گیربکس Cvt : گیربکس Cvt یا تک سرعته یکی از گیربکس های پرکاربرد در ساخت خودروهای اتوماتیک است. این گیربکس ها فاقد چرخ دنده هستند و تعویض دنده در آنها ناملموس و خودکار است.

 گیربکس Al4: گیربکس al4 جزو پر کاربرد ترین گیربکس ها در ساخت خودروها در ایران است. در خودروهای رنو داستر ، ساندرو ، پژو 206 اتومات و پژو 207 از این نوع گیربکس استفاده شده است.

گیربکسDCT : بی‌صدا و هوشمند بودن از ویژگی‌های این نوع گیربکس است. 

گیربکس نیمه اتوماتیک:

این نوع گیربکس که منوتیک نیز نامیده می‌شود عمل تعویض دنده را برای راننده ساده‌تر از نوع دستی و کار آمدتر از نوع اتوماتیک می‌سازد. تفاوت آن‌ها با گیربکس‌های خودکار و دستی در این است که عمل تعویض دنده به صورت خودکار انجام می‌شود ، اما به راننده امکان کم و زیاد کردن دنده‌ها به صورت دلخواه را می‌دهد.

گیربکس‌های خودکار معمولی در دسته دنده‌ میان کنسولی خود تنها چهار حالت حرکت، خلاص، عقب و پارک را در اختیار راننده می‌گذاشتند، اما این گیربکس‌ها که اهرم تعویض دنده‌ آنها به صورت شیفترهای مخصوص در پشت غربیلک فرمان تعبیه می‌شود امکان کنترل سرعت دنده‌ها را با کم و زیاد کردن آن‌ها به راننده می‌دهند. این گیربکس‌ها انواع و اسامی مختلفی دارند که توسط خودروسازان ابداع شده‌اند.

 گیربکس های صنعتی:

نیروی موردنیاز دستگاه‌ های صنعتی با استفاده از گیربکس‌ های صنعتی تأمین می ‌شود. از جمله مهم‌ترین انواع گیربکس ‌های صنعتی می ‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

گیربکس خورشیدی:

گیربکس‌های خورشیدی از پرکاربردترین قطعات صنعتی به‌ حساب می‌آیند. دوام و استحکام فوق ‌العاده و همچنین دقت، بازدهی و توان بالا از جمله مزایای این نوع گیربکس‌ها هستند.

گیربکس حلزونی کاهنده:

کاربرد این گیربکس‌ها عمدتاً در صنایع مواد شیمیایی، کود و مواد معدنی است.

گیربکس هلیکال:

اندازه و حجم کوچک، آلودگی صوتی کم و توان مصرفی پایین از جمله ویژگی‌های مثبت گیربکس هلیکال است.

معایب گیربکس اتومات در مقایسه با گیربکس دستی:

1. تسلط کمتر راننده بر سیستم انتقال قدرت خودرو خصوصا در مواقع ضروری مانند: نیاز به سبقت‌گیری یا هنگام عبور از مسیرهای پرشیب یا پر پیچ‌ و خم
2. تعمیرات بسیار پرهزینه‌تر
3. سرویس و نگهداری حساس‌تر
4. قیمت بالاتر خودروهای مجهز به گیربکس اتومات
5. شتاب کمتر
6. مصرف سوخت بالاتر

مزایای گیربکس اتومات در مقایسه با گیربکس دستی:

1. سهولت در رانندگی
2. عدم خسته شدن راننده در مسیرهای طولانی
3. افزایش سرعت واکنش راننده در مواقع بحرانی و درنتیجه کاهش خطر تصادف
4. تعویض دنده نرم و احساس آرامش بیشتر از نحوه عملکرد خودرو

اهمیت گیربکس در صنعت چیست؟

گیربکس یکی از اجزای بسیار حیاتی در صنعت است و نقش بسیار مهمی در عملکرد و کارایی ماشین آلات صنعتی ایفا می‌کند.

برخی از اهمیت‌های گیربکس در صنعت عبارتند از:

1. تبدیل و انتقال نیرو: گیربکس وظیفه تبدیل و انتقال نیرو و گشتاور از یک منبع بهره‌برداری (مانند موتور) به قسمت‌های دیگر ماشین‌ آلات صنعتی را دارد. این توانایی به کاربران اجازه می‌دهد تا نیرو و گشتاور را به صورت مناسب توزیع کنند و از طریق گیربکس، سرعت و عزم لازم را برای هر بخش تأمین کنند. به عبارت دیگر، گیربکس به ماشین آلات صنعتی کمک می‌کند تا بتوانند با توانایی‌های متنوع و تنظیم‌پذیر به وظایف مختلف پاسخ دهند.

2. تغییر سرعت و گشتاور: گیربکس امکان تغییر سرعت و گشتاور را در ماشین‌ آلات صنعتی فراهم می‌کند. با تنظیم نسبت‌های گیربکس، می‌توان سرعت و گشتاور را به نیازهای مختلف تطبیق داد. این ویژگی بسیار مهم است زیرا به کاربران اجازه می‌دهد تا ماشین آلات را با دقت و کارایی بالا در تنظیمات مختلف استفاده کنند.

3. انتقال قدرت: گیربکس قادر است قدرت و نیرو را از یک محور به محور دیگر منتقل کند. این انتقال قدرت شامل تعادل بار بین محورها، تسهیل حرکت و جابجایی بارها و انتقال نیرو به صورت صحیح است. این باعث می‌شود تا ماشین آلات صنعتی بتوانند با کارایی بالا و بدون خطر خرابی از انتقال قدرت استفاده کنند.

4. افزایش عمر مفید ماشین‌آلات: گیربکس‌ها عمر مفید ماشین‌آلات را افزایش می‌دهند. با تنظیم مناسب نسبت‌ها و استفاده از گیربکس‌های مطمئن و با کیفیت، می‌توان عمر کاربردی قطعات دیگر ماشین‌آلات را نیز افزایش داد.

همچنین شما میتوانید جهت خرید گیربکس و یا فروش گیربکس به صفحه آگهی صنعتی در سایت جامع و کامل صنعت گشت مراجعه نمایید. همینطور میتوانید آگهی خود را به صورت رایگان در صفحه ثبت آگهی اضافه کنید تا کسب و کارتان بیشتر دیده شود.

نتیجه گیری:

 گیربکس‌های دستی و گیربکس های اتومات از جمله مهم‌ترین انواع گیربکس خودرو هستند. از انواع گیربکس دستی به طور گسترده در خودرو های داخلی استفاده میشود. و از انواع گیربکس اتومات یا دو کلاچه در خودروهای اتومات استفاده میشود. هریک از گیربکس ها معایب و مزایایی داشتند که در مقاله مورد بررسی قرار گرفتند. امروزه گیربکس های اتومات به دلیل سهولت در رانندگی طرفداران زیادی دارند.

---

پستهای مشابه