رکود تورمی سبک؛ ترکیبی مدرن از بحران کلاسیک

جهان صنعت نیوز – واژه رکود تورمی  نخستین بار در دهه ۱۹۷۰ وارد ادبیات اقتصادی شد؛ دوره‌ای که آمریکا همزمان با رکود اقتصادی، با تورم‌های دو رقمی و بیکاری شدید دست و پنجه نرم می‌کرد. اکنون بسیاری از پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند اقتصاد آمریکا بار دیگر به سمت ترکیبی از رشد پایین و تورم بالاتر از هدف فدرال‌رزرو حرکت می‌کند. اما برخلاف گذشته، اقتصاددانان بر این باورند که این بار شدت بحران به مراتب کمتر خواهد بود؛ چیزی که از آن با عنوان رکود تورمی سبک یا Stagflation Lite یاد می‌شود.

عوامل اصلی: تعرفه‌ها و فشار بر قیمت‌ها

بسیاری از تحلیلگران، ریشه اصلی وضعیت کنونی را در تعرفه‌های تجاری دولت دونالد ترامپ می‌دانند. این سیاست‌ها موجب افزایش قیمت کالاهای مصرفی و کاهش شتاب بازار کار شده‌اند. داده‌های تازه نشان می‌دهد که تورم از هدف ۲ درصدی فدرال‌رزرو عبور کرده و همزمان پیش‌بینی‌ها حاکی از افت رشد اشتغال در ماه‌های آینده است. این ترکیب یعنی رشد کند و فشار تورمی بالا، همان چیزی است که زمینه‌ساز رکود تورمی به شمار می‌رود.

اقتصاددانان تاکید دارند که رکود تورمی امروز با بحران دهه ۷۰ تفاوت‌های معناداری دارد. در دهه ۷۰ نرخ تورم به بالای ۱۰ درصد رسید؛ اما اکنون پیش‌بینی‌ها حاکی از اوج تورم ۳.۵ درصدی است. رشد اقتصادی نیز هرچند کند می‌شود (حدود یک درصد سالانه در برابر میانگین ۲.۵ درصدی دهه گذشته)، اما هنوز نشانه‌ای از سقوط آزاد یا رکود عمیق دیده نمی‌شود. به همین دلیل، اقتصاددانان این وضعیت را «رکود تورمی سبک» می‌نامند: ترکیبی ناخوشایند اما نه به شدت بحران تاریخی دهه ۷۰.

چشم‌انداز سیاست پولی فدرال‌رزرو

جروم پاول، رئیس فدرال‌رزرو، در نشست جکسون‌هول بدون استفاده از واژه رکود تورمی، به‌طور تلویحی نسبت به خطرات آن هشدار داد. اکنون دو مسیر محتمل پیش‌روی بانک مرکزی قرار دارد. سیاست سختگیرانه ضدتورمی همانند دهه ۷۰، افزایش شدید نرخ بهره برای کنترل تورم به بهای کندتر شدن رشد اقتصادی و سیاست انبساطی تحت فشار سیاسی ترامپ و کاهش نرخ بهره که در این صورت استقلال فدرال‌رزرو در معرض خطر خواهد بود. این سناریو می‌تواند کنترل تورم را دشوارتر کند.

مارک زندی، اقتصاددان مؤسسه مودی، هشدار می‌دهد که شاید فدرال‌رزرو ناچار شود همان داروی تلخ دهه ۷۰ را دوباره به کار گیرد. افزایش نرخ بهره تا جایی که رشد اقتصادی عملاً محدود شود و فشار تورمی فروکش کند.

کارشناسان همچنان تاکید می‌کنند که وضعیت امروز با بحران تاریخی تفاوت دارد. به گفته چنگجون کریس وو از مؤسسه فدریتد هرمیس، رکود تورمی سبک به احتمال زیاد موقتی خواهد بود و یا با بازگشت رشد اقتصادی از میان می‌رود یا با اوج‌گیری تورم به سمت شرایط جدیدی حرکت می‌کند. به بیان دیگر، رکود تورمی کامل پدیده‌ای نادر است و احتمال وقوع آن در کوتاه‌مدت اندک است.

اقتصاد در دوراهی سیاست و بازار

اقتصاد آمریکا در آستانه دوره‌ای قرار گرفته که نه رکود عمیق است و نه تورم افسارگسیخته، بلکه ترکیبی ناخوشایند از هر دو است. آینده این وضعیت بیش از هر چیز به تصمیم‌های سیاست پولی فدرال‌رزرو و میزان استقلال آن از فشارهای سیاسی بستگی دارد. اگر بانک مرکزی بتواند تعادل میان مهار تورم و حفظ رشد اقتصادی را مدیریت کند، رکود تورمی سبک گذرا خواهد بود. اما در صورت ضعف سیاستگذاری یا فشارهای سیاسی، خطر تکرار چرخه‌های دشوار دهه ۷۰ دوباره به اقتصاد آمریکا بازخواهد گشت.

---

پستهای مشابه