چرا بازار خودرو تکان نمی‌خورد؟

جهان صنعت نیوز – بازار خودروی ایران از ابتدای سال جاری وارد فاز رکود شد؛ رکودی که اگرچه با تنش‌های سیاسی و جنگ ۱۲روزه ایران و رژیم صهیونیستی شدت گرفت، اما ریشه‌های آن به ماه‌ها قبل بازمی‌گردد. نبود تحرک در معاملات، انتظارهای متضاد خریداران و فروشندگان و ابهام در سیاست‌گذاری، فضای بازار را به شکلی بی‌سابقه متوقف کرده است.

نقش بی‌ثباتی سیاسی در تشدید رکود

به گفته احمد نعمت‌بخش، دبیر انجمن خودروسازان، فضای پس از آتش‌بس هم‌چنان متشنج است و اخبار مربوط به احتمال بازگشت جنگ، بازار را به سمت رکود بیشتر سوق داده است. او تأکید می‌کند که تعیین‌تکلیف وضعیت سیاسی و امنیتی کشور شرط لازم برای حرکت مجدد بازار و صنایع از جمله صنعت خودرو است.

با وجود افزایش قیمت رسمی محصولات دو شرکت خودروسازی بزرگ ایران‌خودرو و سایپا (به ترتیب ۱۵ و ۲۲ درصد)، بازار واکنشی به این تغییر نداشت. افزایش قیمت‌ها اگرچه بر اساس محاسبات سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان اعمال شده، اما به‌واسطه نبود قدرت خرید کافی در میان مردم، به رونق بازار کمکی نکرده است.

تعرفه واردات، پس از ماه‌ها بلاتکلیفی

پس از مدت‌ها تأخیر، آیین‌نامه واردات خودرو ابلاغ شد؛ اقدامی که می‌تواند به شفاف‌سازی بازار کمک کند، اما همچنان ابهام‌هایی درباره تأثیر نهایی آن بر قیمت‌ها باقی مانده است. تعرفه ۱۰۰ درصدی واردات در بودجه ۱۴۰۴ نیز عرضه را محدود کرده و بر قیمت‌ها فشار وارد آورده است.

نعمت‌بخش در ادامه توضیح می‌دهد که تقاضای واقعی خودرو در کشور حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار دستگاه است، اما اختلاف قیمت کارخانه‌ای و بازار آزاد، صف‌های خرید غیرواقعی ایجاد کرده است. او پیشنهاد می‌کند با آزادسازی قیمت‌ها می‌توان بازار را به سمت تعادل برد.

رکود بازار؛ روایت یک کارشناس

امیرحسن کاکایی، استاد دانشگاه علم و صنعت، نیز بر بلاتکلیفی بازار تأکید دارد. او معتقد است که ثبات نرخ دلار در کانال ۸۰ هزار تومان و نبود چشم‌انداز روشن در مذاکرات، باعث توقف معاملات شده است. او هشدار می‌دهد که در چنین فضایی، حتی کوچک‌ترین خبر سیاسی می‌تواند شوک‌های قیمتی شدیدی در بازار ایجاد کند.

مرور دلایل اصلی رکود بازار خودرو از ابتدای سال جاری نشان می‌دهد که این رکود ترکیبی از عوامل اقتصادی و سیاسی است:

  • کاهش قدرت خرید مردم به دلیل تورم و کاهش درآمد.
  • نوسانات ارزی شدید که تولید و واردات را گران کرده است.
  • سیاست‌گذاری‌های مبهم و قیمت‌گذاری دستوری که خریداران را سردرگم کرده است.
  • تعرفه‌های وارداتی سنگین و تاخیر در اجرایی شدن قوانین واردات.
  • بی‌ثباتی کلی اقتصادی و سیاسی که باعث فرار سرمایه از این بازار به سمت بازارهای موازی شده است.

پیش بینی قیمت خودرو تا پایان سال

کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند تا زمانی که نرخ ارز کاهش معنادار نیابد یا تحول سیاسی و مذاکراتی مهمی در کشور رخ ندهد، بازار خودرو در رکود باقی خواهد ماند. ثبات نسبی قیمت‌ها در چنین شرایطی نه نشانه تعادل، بلکه محصول بلاتکلیفی و بی‌اعتمادی عمومی به آینده است.